สัญญีทิฏฐิ 16

(46) ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มีสมณพราหมณ์พวกหนึ่ง มีวาทะ
ว่า หลังแต่ความตาย อัตตามีสัญญา ย่อมบัญญัติว่า หลังแต่ความตาย
อัตตามีสัญญา ด้วยวัตถุ 16. ก็สมณพราหมณ์ผู้เจริญเหล่านั้น อาศัย
อะไร ปรารภอะไร จึงมีวาทะว่า หลังแต่ความตาย อัตตามีสัญญา
ย่อมบัญญัติว่า หลังแต่ความตาย อัตตามีสัญญา ด้วยวัตถุ 16.
สมณพราหมณ์เหล่านั้น ย่อมบัญญัติอัตตานั้นว่า เบื้องหน้าแต่ความตาย
19.1 อัตตาที่มีรูป ยั่งยืน มีสัญญา.
20.2 อัตตาที่ไม่มีรูป ยั่งยืน มีสัญญา.
21.3 อัตตาทั้งที่มีรูป ทั้งที่ไม่มีรูป ยั่งยืน มีสัญญา.
22.4 อัตตา ทั้งที่มีรูปก็มิใช่ ทั้งที่ไม่มีรูปก็มิใช่ ยั่งยืน
มีสัญญา.
23.5 อัตตาที่มีที่สุด ยั่งยืน มีสัญญา.
24.6 อัตตาที่ไม่มีที่สุด ยั่งยืน มีสัญญา.
25.7 อัตตาทั้งที่มีที่สุด ทั้งที่ไม่มีที่สุด ยั่งยืน มีสัญญา.
26.8 อัตตาทั้งที่มีที่สุดก็มิใช่ ทั้งที่ไม่มีที่สุดก็มิใช่
ยั่งยืน มีสัญญา.
27.9 อัตตาที่มีสัญญาอย่างเดียวกัน ยั่งยืน มีสัญญา.
28.10 อัตตาที่มีสัญญาต่างกัน ยั่งยืน มีสัญญา.
29.11 อัตตาที่มีสัญญาน้อย ยั่งยืน มีสัญญา.
30.12 อัตตาที่มีสัญญาหาประมาณมิได้ ยั่งยืน มีสัญญา.

31.13 อัตตาที่มีสุขอย่างเดียว ยั่งยืน มีสัญญา.
32.14 อัตตาที่มีทุกข์อย่างเดียว ยั่งยืน มีสัญญา.
33.15 อัตตาที่มีทั้งสุขทั้งทุกข์ ยั่งยืน มีสัญญา.
34.16 อัตตาที่มีทุกข์ก็มิใช่ สุขก็มิใช่ ยั่งยืน มีสัญญา.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย สมณพราหมณ์เหล่านั้น มีวาทะว่า เบื้อง
หน้าแต่ความตาย อัตตามีสัญญา ย่อมบัญญัติว่า เบื้องหน้าแต่ความตาย
อัตตามีสัญญา ด้วยวัตถุ 16 นี้แล.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็สมณะหรือพราหมณ์เหล่าใดเหล่าหนึ่ง มี
วาทะว่า เบื้องหน้าแต่ความตาย อัตตามีสัญญา ย่อมบัญญัติว่า เบื้อง
หน้าแต่ความตาย อัตตามีสัญญา สมณะหรือพราหมณ์เหล่านั้นทั้งหมด
ย่อมบัญญัติด้วยวัตถุ 16 นี้เท่านั้น หรือด้วยอย่างใดอย่างหนึ่งใน 16 อย่าง
นี้ นอกจากนี้ไม่มี.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรื่องนี้ตถาคตรู้ชัดว่า ฐานะเป็นที่ตั้งแห่ง
วาทะเหล่านี้ ที่บุคคลถือไว้อย่างนั้นแล้ว ยึดไว้อย่างนั้นแล้ว ย่อมมี
คติอย่างนั้น มีภพเบื้องหน้าอย่างนั้น. อนึ่ง ตถาคตย่อมรู้เหตุนั้นชัด
และรู้ชัดยิ่งขึ้นไปกว่านั้น ทั้งไม่ยึดมั่นความรู้ชัดนั้นด้วย. และเมื่อ
ไม่ยึดมั่น ตถาคตก็รู้ความดับสนิทเฉพาะตน รู้ความเกิด ความดับ
คุณ โทษ แห่งเวทนาเหล่านั้น ตามความเป็นจริง. เพราะไม่ยึดมั่น
ตถาคตจึงหลุดพ้น.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรมเหล่านี้แล ที่ลึกซึ้ง เห็นได้ยาก
รู้ตามได้ยาก สงบ ประณีต จะคาดคะเนเอาไม่ได้ ละเอียด รู้ได้

เฉพาะบัณฑิต ที่ตถาคตทำให้แจ้งด้วยปัญญารู้ยิ่งเอง แล้วสอนผู้อื่น
ให้รู้แจ้ง อันเป็นเหตุให้คนทั้งหลายกล่าวชมตถาคตตามความเป็น
จริงโดยชอบ.

อสัญญีทิฏฐิ 8

(47) ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มีสมณพราหมณ์พวกหนึ่งมีวาทะว่า
หลังแต่ความตาย อัตตาไม่มีสัญญา ย่อมบัญญัติว่า หลังแต่ความตาย
อัตตาไม่มีสัญญา ด้วยวัตถุ 8. ก็สมณพราหมณ์ผู้เจริญเหล่านั้น อาศัยอะไร
ปรารภอะไร จึงมีวาทะว่า หลังแต่ความตาย อัตตาไม่มีสัญญา ย่อม
บัญญัติว่า หลังแต่ความตาย อัตตาไม่มีสัญญา ด้วยวัตถุ 8. สมณ-
พราหมณ์เหล่านั้น ย่อมบัญญัติอัตตานั้นว่า หลังแต่ความตาย
35.1 อัตตาที่มีรูป ยั่งยืน ไม่มีสัญญา.
36.2 อัตตาที่ไม่มีรูป ยั่งยืน ไม่มีสัญญา.
37.3 อัตตาทั้งที่มีรูป ทั้งที่ไม่มีรูป ยั่งยืน ไม่มี
สัญญา.
38.4 อัตตาทั้งที่มีรูปก็มิใช่ ทั้งที่ไม่มีรูปก็มิใช่ ยั่งยืน
ไม่มีสัญญา.
39.5 อัตตาที่มีที่สุด ยั่งยืน ไม่มีสัญญา.
40.6 อัตตาที่ไม่มีที่สุด ยั่งยืน ไม่มีสัญญา.
41.7 อัตตาทั้งที่มีที่สุด ทั้งที่ไม่มีที่สุด ยั่งยืน ไม่มี
สัญญา.